ENCYKLOPEDIA  Z  RUDZIKIEM

Hyperfagia

U ptaków zjawisko hyperfagii, polegające na wzmożonym łaknieniu i w konsekwencji bardzo intensywnym żerowaniu, związane jest z okresem przedmigracyjnym. Intensywne żerowanie pozwala na gromadzenie zapasów energetycznych, czyli „paliwa” niezbędnego do podjęcia i realizacji wędrówki. Związki wysokoenergetyczne, które mogą dostarczyć tego paliwa, to węglowodany i tłuszcze. Tłuszcze dzięki większej wartości kalorycznej pozwalają zgromadzić więcej energii w mniejszej masie, co w przypadku zwierząt latających ma niebagatelne znaczenie. Dlatego energia długich lotów pochodzi w ogromnej większości z lipidów, w mniejszym ze spalanych białek, natomiast w czasie wędrówki, w praktyce, nie zachodzi spalanie cukrów.

Aktywność metaboliczna ptaków związana z hyperfagią regulowana jest przez podwzgórze oraz hormony wydzielane przez tkankę tłuszczową, jelito lub przewód pokarmowy (m.in. leptynę). U wielu gatunków czasową otyłość można łatwo wywołać eksperymentalnie poprzez manipulację długością dnia, którego zmiany są u ptaków ważnym środowiskowym sygnałem wywołującym rozpoczęcie przygotowań do wędrówki. Jednocześnie u kilku gatunków trzymanych w stałych (12 godzin dnia i 12 godzin nocy), sztucznych warunkach oświetlenia uzyskano znaczny wzrost aktywności żerowiskowej i w następstwie wysokie otłuszczenie w okresie jesiennym i wiosennym, co wskazuje, że hiperfagia może być też sterowana zegarem wewnętrznym.

Tekst: dr Beata Michno, dr Jarosław K. Nowakowski; Redakcja: dr Jarosław K. Nowakowski