ENCYKLOPEDIA Z RUDZIKIEM

Pierzenie

Proces wymiany piór u ptaków. Najczęściej pierzenie służy wymianie piór zniszczonych na nowe, co polepsza parametry aerodynamiczne ptaków, czyli, mówiąc prościej, powoduje spadek zużycia energii i możliwość uzyskiwania wyższych prędkości/manewrowości w czasie lotu. Pierzenie może również służyć wymianie piór kryptycznych (maskujących) na godowe, charakteryzujące się ostrymi nasyconymi kolorami, a po okresie lęgowym, odwrotnie, piór godowych na kryptyczne (taki proces obserwujemy np. u samców wielu gatunków kaczek). U niektórych gatunków obserwujemy również wymianę piór kryptycznych latem (brązy, szarości) na kryptyczne zimą (biel). Przykładem mogą tu posłużyć pardwy.

Pierzenie może przebiegać według różnych wzorców, które są charakterystyczne dla poszczególnych gatunków i populacji. Najważniejszy podział dotyczy zakresu pierzenia: wyróżniamy pierzenie całkowite obejmujące wszystkie pióra ciała, w tym pióra skrzydeł, bezpośrednio związane z lotem oraz pierzenie częściowe obejmujące różne partie piór okrywowych ciała i pokryw skrzydłowych.

Pierzenie, szczególnie piór długich (lotki w skrzydłach i sterówki w ogonie), jest kosztowne energetycznie i wymaga dostarczenia/syntezy związków stanowiących budulec piór. Dodatkowo pierzenie piór długich upośledza lot, co może wiązać się ze zwiększeniem ryzyka śmierci ze strony drapieżników. Dlatego pierzenia całkowitego ptaki dokonują w okresie dużej podaży pokarmu i starają się wybrać na miejsce pierzenia teren/okres możliwie bezpieczny. Co zrozumiałe, ptaki nigdy nie wymieniają piór długich podczas aktywnej migracji.

Tekst i redakcja: dr Jarosław K. Nowakowski;