ENCYKLOPEDIA  Z  RUDZIKIEM

Krogulec (Accipiter nisus)

Krogulec jest w naszym kraju nielicznym ptakiem lęgowym należącym do rodziny jastrzębiowatych. Gnieździ się zarówno w dużych kompleksach leśnych jak i w mniejszych lasach, a nawet na obrzeżach miast. Zakłada gniazda w drągowinach drzew iglastych. Zimą przenosi się w bardziej otwarty krajobraz, gdzie łatwiej o zdobycie pokarmu. Dzięki krótkim i zaokrąglonym skrzydłom, długiemu ogonowi oraz długim nogom krogulec jest doskonałym myśliwym, wyspecjalizowanym w połowie drobnych ptaków. Atakuje znienacka przy dużym przyspieszeniu lotu. Potrafi zwinnie manewrować pomiędzy drzewami w pogoni za ofiarą. U krogulca występuje wyraźny dymorfizm płciowy w wielkości i ubawieniu. Samice są znacznie większe (o około 1/3) od samców, co ma znaczenie przy zmniejszeniu konkurencji na łowisku. Samica łowi głównie drozdy, sójki, kuropatwy i gołębie; samiec jest nieustępliwym prześladowcą sikor, wróbli i zięb.

Gniazda krogulce budują na drzewach (zazwyczaj u nasady gałęzi świerka, jodły czy modrzewia), używając do tego patyków i wyściełając je świeżymi gałązkami i piórami. Samica składa w maju lub czerwcu 5-6 niebieskawych, plamkowanych na brązowo jaj. Pisklęta, które wykluwają się po około 33 dniach wysiadywania, spędzają w gnieździe 30-35 dni, po czym rozpoczynają samodzielne życie.

Często obserwuje się krogulce podążające za stadami migrujących ptaków wróblowych. Środkowoeuropejskie krogulce są częściowo wędrowne i zimują na zachodzie i południu Europy. Natomiast krogulce spotykane u nas zimą pochodzą głównie z północno-wschodniej Europy.

Podczas wędrówek jest licznie obserwowany na wybrzeżu, zwłaszcza na Półwyspie Helskim oraz Mierzei Wiślanej, gdzie jego przelot jest rozciągnięty w czasie. Na Akcji Bałtyckiej krogulec jest najliczniej chwytanym ptakiem drapieżnym, do tej pory zaobrączkowano ponad 3 tyś. krogulców, najwięcej podczas migracji wiosennej na stacji na Półwyspie Helskim.

Tekst: mgr Katarzyna Rosińska, dr Beata Michno; Redakcja: dr Jarosław K. Nowakowski; Foto: mgr Katarzyna Stępniewska