Od dziś pojawia się na naszej stronie nowa zakładka podająca systematykę ptaków świata. Znajdziecie ją w menu po lewej stronie między „FAQ” a „Ptaki Zach. Palearktyki”.

W związku z upowszechnieniem się genetyki w naukach badających pokrewieństwo między różnymi gatunkami zwierząt i roślin, w ostatnich dwu dekadach znacznie zmieniła się systematyka różnych grup organizmów żywych. W szczególny sposób dotyczy to ptaków, których systematyka została przewrócona do góry nogami. Okazało się na przykład, że sokoły są bliżej spokrewnione z papugami niż z jastrzębiem, a rudzik nie jest drozdem, tylko muchołówką. Proces weryfikacji dotychczasowej, powstałej na podstawie morfologicznego podobieństwa systematyki nie jest jeszcze zakończony i każdy rok przynosi nowe odkrycia. Dlatego prezentowana systematyka będzie corocznie poprawiana i uzupełniana. Obecna wersja odzwierciedla stan wiedzy na czerwiec 2013, kiedy to powstała (pół roku zajęło stworzenie przyjaznego dla użytkowników interfejsu). Trzeba też zaznaczyć, że nie ma jednej „obowiązującej na świecie” wersji systematyki ptaków. Po pierwsze dlatego, że istotą nauki jest merytoryczny spór i wartość oraz interpretacja poszczególnych badań jest czasami kwestionowana. Po drugie dlatego, że w przyrodzie, wszystkie granice są płynne i próbując zamknąć jej poszczególne elementy w szufladki naszego opisu nieustannie napotykamy na przypadki graniczne, których interpretacja zależy od intuicji i punktu widzenia obserwatora. I tak, niewątpliwym faktem jest, że kolibry i jerzyki są ze sobą spokrewnione i jednocześnie, że tworzą dwie dobrze wyodrębnione grupy. I od razu rodzą się dwa rozwiązania (oba stosowane przez różnych autorów) poradzenia sobie z tym problemem: połączyć kolibry i jerzyki w jeden rząd podzielony na dwa podrzędy, czy też uznać, że mamy do czynienia z dwoma spokrewnionymi rzędami (jak przyjęto tutaj). Kolejny problem stanowi liczba gatunków i rodzajów, jakie należą do poszczególnych rzędów i rodzin – te podane w tabeli należy traktować jako orientacyjne. Są tego dwa główne powody: (1) Nasza systematyka obejmuje tylko gatunki/jednostki systematyczne obecnie żyjące (pominięto gatunki/jednostki systematyczne wymarłe) a niekiedy trudno jest ustalić czy dany gatunek jest faktycznie wymarły, czy też nadal egzystuje niewielka populacja. (2) Nie jest jasna ranga niektórych grup – jedni autorzy traktują je jako podgatunki, inni jako oddzielne gatunki, a to może znacznie zmieniać liczbę tych ostatnich.

Z powodu tych wszystkich wątpliwości, nie znajdziemy w źródłach literaturowych (w tym w Internecie) dwu identycznych systematyk i ta tutaj prezentowana może również rościć sobie prawo do „oryginalności”.

Prezentowana tabela zawiera 2 nadrzędy, 47 rzędów i wszystkie 237 rodzin na jakie podzielono znane nauce gatunki ptaków. Dla każdej z tych jednostek systematycznych podano liczbę rodzajów i gatunków. Jest to jednocześnie rodzaj polsko-angielsko-łacińskiego słownika nazw rzędów i rodzin. Ponieważ liczba rodzin jest w niektórych rzędach dość wysoka i mogłoby to utrudnić przeglądanie tabeli, istnieje możliwość zwinięcia wszystkich rodzin (przycisk nad tabelą, który trzeba „odhaczyć”) i następnie ręcznego rozwijania rodzin w poszczególnych rzędach (przyciskając małe trójkąty umieszczone obok nazw rzędów).

Nasza tabela proponuje jeszcze dwa inne tryby przeglądania danych: „Przegląd rzędów” i „Przegląd rodzin”. W obu tych trybach włącza się opcja sortowania danych po nagłówkach, a więc spis rzędów/rodzin możemy ustawić w porządku alfabetycznym względem nazw polskich, łacińskich i angielskich, a także w porządku odzwierciedlającym liczbę zawartych gatunków i rodzajów (w przypadku trybu „Przegląd rzędów” – również liczbę rodzin). Dla przykładu: dzięki sortowaniu kolumn możemy łatwo się zorientować, że pomijając Wróblowe, które w każdym przypadku są grupą najliczniejszą, najbogatszą w rodziny grupą ptaków są siewkowe, najbogatsze w rodzaje są kolibrowe, a najbogatsze w gatunki – dzięciołowe. Inną ciekawą opcją w trybach „Przegląd” jest możliwość obejrzenia systematyki poszczególnych rzędów czy rodzin po kliknięciu LPM w interesujący nas rząd/rodzinę w tabeli.

Mamy nadzieję, że prezentowana systematyka okaże się ciekawa, a dla osób głębiej zainteresowanych ptakami nawet przydatna.