Ptak tygodnia

Pełzacz leśny (Certhia familiaris)


Ten maleńki ptak swoją nazwę zawdzięcza specyficznemu sposobowi żerowania – wspina się po pniach drzew z dołu do góry drobnymi skokami, co wygląda, jakby pełzł. Podczas wspinaczki przytrzymuje się kory ostrymi pazurami, podpierając się sztywnym ogonem na wzór dzięciołów, a długim i wąskim dziobem wybiera z zakamarków kory drobne stawonogi. Brązowa barwa wierzchu ciała z białawym rysunkiem sprawia, że gdyby nie ruch, byłoby bardzo trudno dostrzec ptaka na tle drzewa. W Polsce, oprócz pełzacza leśnego, występuje jeszcze drugi, bliźniaczy gatunek – pełzacz ogrodowy. Oba pełzacze są do siebie tak podobne, że z ich rozróżnieniem miewają kłopot nawet doświadczeni ornitolodzy. W terenie najlepszą wskazówką jest śpiew, u ptaka trzymanego w ręce proporcje długości dzioba i tylnego pazura oraz drobne różnice w rysunku na skrzydle.

Pełzacz leśny występuje w całym kraju we wszystkich typach lasów i borów oraz w większych zadrzewieniach. Raczej unika małych zadrzewień śródpolnych i parków miejskich. Gniazda zakłada najczęściej w szczelinach drzew lub w zakamarkach kory. Jest gatunkiem przeważająco osiadłym. Zimą pełzacze dołączają niekiedy do żerujących stad sikor, mysikrólików i raniuszków, a mroźne noce przesypiają w szczelinach i jamkach pod korą, niekiedy zbite w kupki liczące od kilku do kilkunastu osobników. Populacje z północnego wschodu Europy przelatują nieregularnie przez nasze wybrzeże, a ich wędrówka ma charakter inwazyjny.

Na Akcji Bałtyckiej pełzacz leśny jest dość często chwytanym gatunkiem, zajmując na ogólnej liście 19. miejsce. Dotychczas zaobrączkowaliśmy prawie 9000 osobników, niemal dziewięciokrotnie więcej niż pełzaczy ogrodowych. Przyczyna tych dysproporcji tkwi zapewne przede wszystkim w większej wędrowności pełzacza leśnego. Co jakiś czas zdarzają się lata, w których zaznacza się na Akcji wyraźny przelot tego gatunku. Rekordowe pod tym względem były lata 1971 i 1972 r. na Mierzei Wiślanej, kiedy to jesienią chwytano ponad 300 osobników w sezonie. W takich latach trafiają się też na Akcji pełzacze z obrączkami z Litwy, Łotwy, Estonii, Rosji, Finlandii i Danii. Podczas wędrówki tym małym ptakom niestraszne nawet morze, o czym świadczy przypadek osobnika, zaobrączkowanego 20 października 1970 na Mierzei Wiślanej i 3 dni później stwierdzonego 280 km dalej, na wyspie Bornholm.

Krzysztof Stępniewski


Poprzednie „Ptaki tygodnia”:


      Gatunek ↑   Data   Autor
 
 Przerwa Przerwa jesienna 2015-08-03 
 Biegus Biegus zmienny 2015-07-27 Krzysztof Stępniewski
 Kukułka Kukułka 2015-07-20 Krzysztof Stępniewski
 Dymówka Dymówka 2015-07-13 Krzysztof Stępniewski
 Zaganiacz Zaganiacz 2015-07-06 Michał Redlisiak
 Białorzytka Białorzytka 2015-06-29 Michał Redlisiak
 Trzciniak Trzciniak 2015-06-22 Krzysztof Stępniewski
 Krętogłów Krętogłów 2015-06-15 Krzysztof Stępniewski
 Strumieniówka Strumieniówka 2015-06-08 Krzysztof Stępniewski
 Cierniówka Cierniówka 2015-06-01 Krzysztof Stępniewski
 Przerwa Przerwa wiosenna 2015-03-30 
 Kopciuszek Kopciuszek 2015-03-23 Krzysztof Stępniewski
 Włochatka Włochatka 2015-03-16 Krzysztof Stępniewski
 Droździk Droździk 2015-03-09 Michał Redlisiak
 Kowalik Kowalik 2015-03-02 Krzysztof Stępniewski
 Kuropatwa Kuropatwa 2015-02-23 Krzysztof Stępniewski
 Kwiczoł Kwiczoł 2015-02-16 Michał Redlisiak
 Jemiołuszka Jemiołuszka 2015-02-09 Krzysztof Stępniewski
 Czeczotka Czeczotka 2015-02-02 Krzysztof Stępniewski
 Jastrząb Jastrząb 2015-01-26 Krzysztof Stępniewski
 Dzwoniec Dzwoniec 2015-01-19 Krzysztof Stępniewski
 Świstunka Świstunka złotawa 2015-01-12 Krzysztof Stępniewski
 Czubatka Czubatka 2015-01-05 Krzysztof Stępniewski
 Myszołów Myszołów 2014-12-29 Krzysztof Stępniewski
 Muchołówka Muchołówka szara 2014-12-22 Krzysztof Stępniewski
 Dzięcioł Dzięcioł czarny 2014-12-15 Krzysztof Stępniewski
 Zniczek Zniczek 2014-12-08 Krzysztof Stępniewski
 Słonka Słonka 2014-12-01 Krzysztof Stępniewski
 Pełzacz Pełzacz leśny 2014-11-24 Krzysztof Stępniewski
 Kruk Kruk 2014-11-17 Krzysztof Stępniewski
 Świergotek Świergotek drzewny 2014-11-10 Krzysztof Stępniewski
 Trzmielojad Trzmielojad 2014-10-06 Krzysztof Stępniewski
 Grzywacz Grzywacz 2014-09-22 Katarzyna Rosińska
 Przepiórka Przepiórka 2014-09-15 Katarzyna Rosińska
 Zięba Zięba 2014-09-08 Michał Redlisiak
 Zimorodek Zimorodek 2014-09-01 Michał Redlisiak
 Ortolan Ortolan 2014-08-25 Krzysztof Stępniewski
 Uszatka Uszatka 2014-08-18 Justyna Szulc
 Sikora Sikora uboga 2014-08-11 Krzysztof Stępniewski
 Trznadel Trznadel 2014-08-04 Krzysztof Stępniewski
 Puszczyk Puszczyk 2014-07-28 Justyna Szulc
 Modraszka Modraszka 2014-07-21 Jarosław Nowakowski
 Łozówka Łozówka 2014-07-14 Krzysztof Stępniewski
 Płomykówka Płomykówka 2014-07-07 Justyna Szulc
 Świstunka Świstunka leśna 2014-06-30 Krzysztof Stępniewski
 Bogatka Bogatka 2014-06-23 Jarosław Nowakowski
 Gąsiorek Gąsiorek 2014-06-16 Katarzyna Stępniewska

Witaj, nieznajomy

Przysłowie na dziś

Daj kurze grzędę, a ona powie: wyżej siędę.

Polskie