Ptak tygodnia

Kukułka (Cuculus canorus)

Głos samca kukułki, któremu gatunek ten zawdzięcza swoją nazwę w wielu językach, to chyba najbardziej charakterystyczny z dźwięków wydawanych przez nasze ptaki. Od dawna zwiastował wiosnę, wróżono sobie też z niego bogactwo, a zegary z kukułką odmierzały czas naszym dziadkom. Znajomość wyglądu tego ptaka nie jest już tak powszechna jak jego głosu – z powodu długich skrzydeł i ogona łatwo można pomylić przemykającą między krzakami kukułkę z krogulcem. Oprócz kukania gatunek ten słynie również z tego, że jest jedynym w naszej awifaunie pasożytem gniazdowym – nie wychowuje własnych młodych, lecz podrzuca jaja do gniazd innych ptaków. W Europie stwierdzono pasożytowanie na ok. 100 gatunkach wróblowych, m.in. na świergotkach, pliszkach, świstunkach, pokrzewkach i gąsiorkach. Samica kukułki usuwa jedno jajo z gniazda gospodarza, w jego miejsce składając własne, przypominające je rozmiarami i barwą. Pisklę wykluwa się bardzo wcześnie i w pierwszych dniach życia wyrzuca z gniazda wszystkie jaja lub pisklęta – w ten sposób przybrani rodzice karmią tylko młodą kukułkę, która już wkrótce przerasta ich rozmiarami, a apetyt ma ogromny.

Kukułka jest chyba najjaskrawszym przykładem tego, że ptaki mają przebieg wędrówki zapisany w genach. Młody ptak nigdy wszak nie ogląda własnych rodziców, a przecież bezbłędnie wybiera trasę wędrówki i trafia na miejsce zimowania. Dorosłe kukułki opuszczają tereny lęgowe już w lipcu, ich potomstwo około miesiąc później. Lecąc nocą, pojedynczo, docierają na zimowiska położone w tropikalnej Afryce. Do Polski powracają pod koniec kwietnia i w maju.

Na Akcji Bałtyckiej kukułki są obrączkowane regularnie, jednak w liczbach nie większych niż kilka w sezonie. Najczęściej chwytane są w sierpniu i na początku września, dużo mniej licznie wiosną. Na ogólnej liście gatunek ten zajmuje 76. miejsce (ok. 190 zaobrączkowanych osobników). Mamy jak dotąd jedną wiadomość powrotną o tym gatunku – kukułka zaobrączkowana 14 września 1966 r. na Bukowie została tydzień później upolowana w północnych Włoszech.

Krzysztof Stępniewski

Poprzednie „Ptaki tygodnia”:

			Gatunek ↑		Data		Autor
			Przerwa jesienna		2015-08-03
			Biegus zmienny		2015-07-27		Krzysztof Stępniewski
			Kukułka		2015-07-20		Krzysztof Stępniewski
			Dymówka		2015-07-13		Krzysztof Stępniewski
			Zaganiacz		2015-07-06		Michał Redlisiak
			Białorzytka		2015-06-29		Michał Redlisiak
			Trzciniak		2015-06-22		Krzysztof Stępniewski
			Krętogłów		2015-06-15		Krzysztof Stępniewski
			Strumieniówka		2015-06-08		Krzysztof Stępniewski
			Cierniówka		2015-06-01		Krzysztof Stępniewski
			Przerwa wiosenna		2015-03-30
			Kopciuszek		2015-03-23		Krzysztof Stępniewski
			Włochatka		2015-03-16		Krzysztof Stępniewski
			Droździk		2015-03-09		Michał Redlisiak
			Kowalik		2015-03-02		Krzysztof Stępniewski
			Kuropatwa		2015-02-23		Krzysztof Stępniewski
			Kwiczoł		2015-02-16		Michał Redlisiak
			Jemiołuszka		2015-02-09		Krzysztof Stępniewski
			Czeczotka		2015-02-02		Krzysztof Stępniewski
			Jastrząb		2015-01-26		Krzysztof Stępniewski
			Dzwoniec		2015-01-19		Krzysztof Stępniewski
			Świstunka złotawa		2015-01-12		Krzysztof Stępniewski
			Czubatka		2015-01-05		Krzysztof Stępniewski
			Myszołów		2014-12-29		Krzysztof Stępniewski
			Muchołówka szara		2014-12-22		Krzysztof Stępniewski
			Dzięcioł czarny		2014-12-15		Krzysztof Stępniewski
			Zniczek		2014-12-08		Krzysztof Stępniewski
			Słonka		2014-12-01		Krzysztof Stępniewski
			Pełzacz leśny		2014-11-24		Krzysztof Stępniewski
			Kruk		2014-11-17		Krzysztof Stępniewski
			Świergotek drzewny		2014-11-10		Krzysztof Stępniewski
			Trzmielojad		2014-10-06		Krzysztof Stępniewski
			Grzywacz		2014-09-22		Katarzyna Rosińska
			Przepiórka		2014-09-15		Katarzyna Rosińska
			Zięba		2014-09-08		Michał Redlisiak
			Zimorodek		2014-09-01		Michał Redlisiak
			Ortolan		2014-08-25		Krzysztof Stępniewski
			Uszatka		2014-08-18		Justyna Szulc
			Sikora uboga		2014-08-11		Krzysztof Stępniewski
			Trznadel		2014-08-04		Krzysztof Stępniewski
			Puszczyk		2014-07-28		Justyna Szulc
			Modraszka		2014-07-21		Jarosław Nowakowski
			Łozówka		2014-07-14		Krzysztof Stępniewski
			Płomykówka		2014-07-07		Justyna Szulc
			Świstunka leśna		2014-06-30		Krzysztof Stępniewski
			Bogatka		2014-06-23		Jarosław Nowakowski
			Gąsiorek		2014-06-16		Katarzyna Stępniewska