Ptak tygodnia

Dymówka (Hirundo rustica)

Dymówka, największa nasza jaskółka, jest powszechnie znanym i lubianym ptakiem. Jej charakterystyczne cechy to granatowo lśniący wierzch ciała, rude gardło i czoło oraz bardzo długie (szczególnie u samca) skrajne sterówki. Występuje w całej Polsce w pobliżu siedzib ludzkich, we wsiach i na obrzeżach miast. Gniazda, mające postać czarki ulepionej z gliny z dodatkiem materiału roślinnego, umieszcza najczęściej we wnętrzu budynków gospodarczych, czasem pod mostami. Żeruje na otwartych przestrzeniach, łowiąc owady w szybkim locie, niekiedy tuż nad powierzchnią ziemi lub wody. Stadka dymówek, uganiające się zwinnie za zdobyczą lub przesiadujące wśród radosnego szczebiotu na przewodach, stanowią jeden z najbardziej charakterystycznych elementów naszego krajobrazu rolniczego.

Areał lęgowy tego gatunku jest bardzo rozległy, obejmuje większą część Eurazji, północną Afrykę oraz Amerykę Północną. Europejskie dymówki odlatują na zimę do Afryki, docierając aż do południowych krańców kontynentu – tym samym są jednymi z najbardziej długodystansowych ptasich wędrowców. Dystans ok. 10 tysięcy kilometrów pokonują jesienią w 10 tygodni; wiosenna migracja trwa o połowę krócej. Podczas wędrówki jaskółki lecą głównie za dnia, żerując w locie, nie muszą więc odkładać tak dużych zapasów tłuszczu jak bardziej „naziemne” wróblaki. Wiosną pierwsze dymówki pojawiają się w Polsce już w marcu, zgodnie z przysłowiem „wiosny nie czyniąc”, większość jednak przylatuje dopiero w kwietniu. Jesienią ostatnie ptaki zostają do końca października, a nawet do listopada. Gromadnie nocujące przed odlotem w trzcinowiskach dymówki dały początek domysłom, że ptaki te zimują zagrzebane w mule jezior, podobnie jak ryby i płazy.

Na Akcji Bałtyckiej dymówki obrączkowe są regularnie, jednak nie tak licznie jak sugerowałoby ich powszechne występowanie – w sieci stojące głównie w lesie i zaroślach jaskółki wpadają dość rzadko. Większe liczby dymówek były w ostatnich latach chwytane tylko w trzcinowisku nad jeziorem Kopań (do 190 w sezonie). Tym niemniej z liczbą ponad 2500 zaobrączkowanych osobników gatunek ten zajmuje wysokie, 34. miejsce na ogólnej liście. Jeden raz stwierdzono na Akcji dymówkę z zagraniczną – francuską – obrączką. Ciągle czekamy natomiast na pierwszą wiadomość o „naszej” jaskółce schwytanej za granicą – kto wie, może w RPA, gdzie wielkie stada dymówek, razem z miejscowymi gatunkami jaskółek, żerują nad sawannami?

Krzysztof Stępniewski

Poprzednie „Ptaki tygodnia”:

			Gatunek ↑		Data		Autor
			Przerwa jesienna		2015-08-03
			Biegus zmienny		2015-07-27		Krzysztof Stępniewski
			Kukułka		2015-07-20		Krzysztof Stępniewski
			Dymówka		2015-07-13		Krzysztof Stępniewski
			Zaganiacz		2015-07-06		Michał Redlisiak
			Białorzytka		2015-06-29		Michał Redlisiak
			Trzciniak		2015-06-22		Krzysztof Stępniewski
			Krętogłów		2015-06-15		Krzysztof Stępniewski
			Strumieniówka		2015-06-08		Krzysztof Stępniewski
			Cierniówka		2015-06-01		Krzysztof Stępniewski
			Przerwa wiosenna		2015-03-30
			Kopciuszek		2015-03-23		Krzysztof Stępniewski
			Włochatka		2015-03-16		Krzysztof Stępniewski
			Droździk		2015-03-09		Michał Redlisiak
			Kowalik		2015-03-02		Krzysztof Stępniewski
			Kuropatwa		2015-02-23		Krzysztof Stępniewski
			Kwiczoł		2015-02-16		Michał Redlisiak
			Jemiołuszka		2015-02-09		Krzysztof Stępniewski
			Czeczotka		2015-02-02		Krzysztof Stępniewski
			Jastrząb		2015-01-26		Krzysztof Stępniewski
			Dzwoniec		2015-01-19		Krzysztof Stępniewski
			Świstunka złotawa		2015-01-12		Krzysztof Stępniewski
			Czubatka		2015-01-05		Krzysztof Stępniewski
			Myszołów		2014-12-29		Krzysztof Stępniewski
			Muchołówka szara		2014-12-22		Krzysztof Stępniewski
			Dzięcioł czarny		2014-12-15		Krzysztof Stępniewski
			Zniczek		2014-12-08		Krzysztof Stępniewski
			Słonka		2014-12-01		Krzysztof Stępniewski
			Pełzacz leśny		2014-11-24		Krzysztof Stępniewski
			Kruk		2014-11-17		Krzysztof Stępniewski
			Świergotek drzewny		2014-11-10		Krzysztof Stępniewski
			Trzmielojad		2014-10-06		Krzysztof Stępniewski
			Grzywacz		2014-09-22		Katarzyna Rosińska
			Przepiórka		2014-09-15		Katarzyna Rosińska
			Zięba		2014-09-08		Michał Redlisiak
			Zimorodek		2014-09-01		Michał Redlisiak
			Ortolan		2014-08-25		Krzysztof Stępniewski
			Uszatka		2014-08-18		Justyna Szulc
			Sikora uboga		2014-08-11		Krzysztof Stępniewski
			Trznadel		2014-08-04		Krzysztof Stępniewski
			Puszczyk		2014-07-28		Justyna Szulc
			Modraszka		2014-07-21		Jarosław Nowakowski
			Łozówka		2014-07-14		Krzysztof Stępniewski
			Płomykówka		2014-07-07		Justyna Szulc
			Świstunka leśna		2014-06-30		Krzysztof Stępniewski
			Bogatka		2014-06-23		Jarosław Nowakowski
			Gąsiorek		2014-06-16		Katarzyna Stępniewska