Ptak tygodnia

Muchołówka szara (Muscicapa striata)


Ta największa z naszych muchołówek nie odznacza się ani spektakularnym ubarwieniem, ani charakterystycznym śpiewem. W terenie najłatwiej ją rozpoznać po zachowaniu – gdy zaobserwujemy smukłego szarego ptaka z jasnym brzuchem, siedzącego w postawie wyprostowanej na eksponowanym stanowisku, od czasu do czasu zrywającego się, łapiącego owada w locie i wracającego na to samo miejsce, będzie to właśnie muchołówka szara. U osobnika trzymanego w ręce widać delikatne kreskowanie czoła i piersi, szeroki dziób oraz rachityczne nóżki, jakby przeszczepione od dużo mniejszego ptaka.

Gatunek ten występuje w całej Polsce w lasach i różnej wielkości zadrzewieniach. Można go także spotkać w sąsiedztwie człowieka, w parkach i ogrodach. Gniazda zakłada w półdziuplach, wśród gałęzi drzew lub w zakamarkach budynków. Jest obligatoryjnym migrantem dalekodystansowym – jego zimowiska znajdują się w Afryce na południe od równika, aż po południowe krańce kontynentu (podczas ekspedycji Zespołu Akcji Bałtyckiej do RPA w listopadzie i grudniu 2013 r. muchołówka szara była jednym z najliczniej chwytanych palearktycznych migrantów – zaobrączkowaliśmy 20 osobników). Jesienna wędrówka tego gatunku trwa od sierpnia do końca września (sporadycznie do połowy października); wiosną przylatują dopiero pod koniec kwietnia i w maju. Na zimowiskach w Afryce muchołówki przechodzą pierzenie całkowite, które ma odwrotną sekwencję niż u wszystkich innych naszych wróblaków – lotki I rzędu są wymieniane od zewnątrz do środka, a II rzędu od środka na zewnątrz.

Na Akcji Bałtyckiej muchołówka szara jest dość często chwytanym gatunkiem, zajmującym na ogólnej liście 23. miejsce z liczbą nieco ponad 5300 zaobrączkowanych osobników. Jej jesienny przelot kulminuje w pierwszej połowie września, a wyjątkowo późne ptaki pojawiały się jeszcze około 20 października. Wiosną chwytana jest mniej licznie, od początku maja. W bazie danych mamy tylko jedną muchołówkę z zagraniczną obrączką – ptak z Finlandii został złapany wiosną 2013 r. na Bukowie. Za to muchołówki obrączkowane u nas bywały stwierdzane w Norwegii, Finlandii, Grecji, Włoszech, a dwa ptaki nawet w Afryce Równikowej, w Demokratycznej Republice Konga. Szczególnie ciekawy jest przypadek muchołówki zaobrączkowanej na Bukowie 12 września 1967 r., która została schwytana w Kongu 10 października tego samego roku – w niecały miesiąc ptak przeleciał 6372 km!

Krzysztof Stępniewski


Poprzednie „Ptaki tygodnia”:


      Gatunek ↑   Data   Autor
 
 Przerwa Przerwa jesienna 2015-08-03 
 Biegus Biegus zmienny 2015-07-27 Krzysztof Stępniewski
 Kukułka Kukułka 2015-07-20 Krzysztof Stępniewski
 Dymówka Dymówka 2015-07-13 Krzysztof Stępniewski
 Zaganiacz Zaganiacz 2015-07-06 Michał Redlisiak
 Białorzytka Białorzytka 2015-06-29 Michał Redlisiak
 Trzciniak Trzciniak 2015-06-22 Krzysztof Stępniewski
 Krętogłów Krętogłów 2015-06-15 Krzysztof Stępniewski
 Strumieniówka Strumieniówka 2015-06-08 Krzysztof Stępniewski
 Cierniówka Cierniówka 2015-06-01 Krzysztof Stępniewski
 Przerwa Przerwa wiosenna 2015-03-30 
 Kopciuszek Kopciuszek 2015-03-23 Krzysztof Stępniewski
 Włochatka Włochatka 2015-03-16 Krzysztof Stępniewski
 Droździk Droździk 2015-03-09 Michał Redlisiak
 Kowalik Kowalik 2015-03-02 Krzysztof Stępniewski
 Kuropatwa Kuropatwa 2015-02-23 Krzysztof Stępniewski
 Kwiczoł Kwiczoł 2015-02-16 Michał Redlisiak
 Jemiołuszka Jemiołuszka 2015-02-09 Krzysztof Stępniewski
 Czeczotka Czeczotka 2015-02-02 Krzysztof Stępniewski
 Jastrząb Jastrząb 2015-01-26 Krzysztof Stępniewski
 Dzwoniec Dzwoniec 2015-01-19 Krzysztof Stępniewski
 Świstunka Świstunka złotawa 2015-01-12 Krzysztof Stępniewski
 Czubatka Czubatka 2015-01-05 Krzysztof Stępniewski
 Myszołów Myszołów 2014-12-29 Krzysztof Stępniewski
 Muchołówka Muchołówka szara 2014-12-22 Krzysztof Stępniewski
 Dzięcioł Dzięcioł czarny 2014-12-15 Krzysztof Stępniewski
 Zniczek Zniczek 2014-12-08 Krzysztof Stępniewski
 Słonka Słonka 2014-12-01 Krzysztof Stępniewski
 Pełzacz Pełzacz leśny 2014-11-24 Krzysztof Stępniewski
 Kruk Kruk 2014-11-17 Krzysztof Stępniewski
 Świergotek Świergotek drzewny 2014-11-10 Krzysztof Stępniewski
 Trzmielojad Trzmielojad 2014-10-06 Krzysztof Stępniewski
 Grzywacz Grzywacz 2014-09-22 Katarzyna Rosińska
 Przepiórka Przepiórka 2014-09-15 Katarzyna Rosińska
 Zięba Zięba 2014-09-08 Michał Redlisiak
 Zimorodek Zimorodek 2014-09-01 Michał Redlisiak
 Ortolan Ortolan 2014-08-25 Krzysztof Stępniewski
 Uszatka Uszatka 2014-08-18 Justyna Szulc
 Sikora Sikora uboga 2014-08-11 Krzysztof Stępniewski
 Trznadel Trznadel 2014-08-04 Krzysztof Stępniewski
 Puszczyk Puszczyk 2014-07-28 Justyna Szulc
 Modraszka Modraszka 2014-07-21 Jarosław Nowakowski
 Łozówka Łozówka 2014-07-14 Krzysztof Stępniewski
 Płomykówka Płomykówka 2014-07-07 Justyna Szulc
 Świstunka Świstunka leśna 2014-06-30 Krzysztof Stępniewski
 Bogatka Bogatka 2014-06-23 Jarosław Nowakowski
 Gąsiorek Gąsiorek 2014-06-16 Katarzyna Stępniewska

Witaj, nieznajomy

Przysłowie na dziś

O świcie pierwszy śpiew ptaka otwiera okna drzewa.

Ramón Gómez de la Serna