Ptak tygodnia

Bogatka (Parus major)

Bogatka jest jednym z najliczniejszych ptaków naszych lasów, parków i zadrzewień – w skali całej Polski ustępuje tylko ziębie. Jest też największą z naszych sikor, powszechnie znaną dzięki intensywnemu wykorzystywaniu zimowych miejsc dokarmiania. Jej naturalnym pokarmem w tym okresie są jaja i poczwarki owadów, a w lecie gąsienice. Nie gardzi też oleistymi nasionami, uwielbia orzechy, w tym bukowe – jedyne do których może się dobrać bez pomocy człowieka. Czasami korzysta z padliny albo wręcz poluje na mysikróliki i raniuszki. Z reguły gniazduje w dziuplach, ale gniazdo może założyć dosłownie w każdej dziurze odpowiedniej wielkości, np. w słupku od parkanu albo w szczelinie dachu. Składa bardzo dużą liczbę jaj nawet 12-13, a do tego powtarza lęgi. Para bogatek może wiec wychować nawet 20 młodych rocznie. Czasami znajduje się gniazda z ponad 20 jajami, ale to są złożenia dwu samic, z których jedna straciła gniazdo i z rozpaczy podrzuca swoje potomstwo drugiej. Z ogromną rozrodczością wiąże się ogromna śmiertelność – 90% ptaków opuszczających gniazdo nie przeżyje następnych 10 miesięcy.

Bogatka jest najbardziej typowym przykładem obligatoryjnego migranta częściowego. Około jednej czwartej bogatek migruje, nieraz na znaczną odległość przekraczającą 2000 km. Reszta pozostaje w rodzinnym lesie, albo przenosi się do najbliższych osiedli ludzkich. Dlatego rodzeństwo z jednej dziupli może zimować w zupełnie różnych miejscach – brat w Estonii, a siostra w Holandii. Co ciekawe, przelot bogatki, który jest u nas dość regularny, na zachodzie Europy tworzy ogromne naloty. Mechanizm wędrówkowy jest taki, że ptaki w różnych latach zimują dalej lub bliżej. Jeśli w jakimś roku wszystkie bogatki wędrujące przez nasze wybrzeże dotrą do Holandii, Holendrom wydaje się, że nastąpiło bogatkowe oberwanie chmury.

Na Akcji Bałtyckiej bogatka staje na podium – jest trzecim najliczniej chwytanym ptakiem z przeszło 200 tys. zaobrączkowanych osobników. Jej królestwem jest Mierzeja Wiślana gdzie w 2011 roku osiągnęła niekwestionowany rekord: nieprzerwany intensywny przelot trwał przez cały październik osiągając 15 tys. schwytanych osobników i to pomimo zwinięcia części sieci. Ale i na Bukowie bogatka nie należy do rzadkości – rekord 4575 osobników padł w 1981 r.

Jarosław Nowakowski

Poprzednie „Ptaki tygodnia”:

			Gatunek ↑		Data		Autor
			Przerwa jesienna		2015-08-03
			Biegus zmienny		2015-07-27		Krzysztof Stępniewski
			Kukułka		2015-07-20		Krzysztof Stępniewski
			Dymówka		2015-07-13		Krzysztof Stępniewski
			Zaganiacz		2015-07-06		Michał Redlisiak
			Białorzytka		2015-06-29		Michał Redlisiak
			Trzciniak		2015-06-22		Krzysztof Stępniewski
			Krętogłów		2015-06-15		Krzysztof Stępniewski
			Strumieniówka		2015-06-08		Krzysztof Stępniewski
			Cierniówka		2015-06-01		Krzysztof Stępniewski
			Przerwa wiosenna		2015-03-30
			Kopciuszek		2015-03-23		Krzysztof Stępniewski
			Włochatka		2015-03-16		Krzysztof Stępniewski
			Droździk		2015-03-09		Michał Redlisiak
			Kowalik		2015-03-02		Krzysztof Stępniewski
			Kuropatwa		2015-02-23		Krzysztof Stępniewski
			Kwiczoł		2015-02-16		Michał Redlisiak
			Jemiołuszka		2015-02-09		Krzysztof Stępniewski
			Czeczotka		2015-02-02		Krzysztof Stępniewski
			Jastrząb		2015-01-26		Krzysztof Stępniewski
			Dzwoniec		2015-01-19		Krzysztof Stępniewski
			Świstunka złotawa		2015-01-12		Krzysztof Stępniewski
			Czubatka		2015-01-05		Krzysztof Stępniewski
			Myszołów		2014-12-29		Krzysztof Stępniewski
			Muchołówka szara		2014-12-22		Krzysztof Stępniewski
			Dzięcioł czarny		2014-12-15		Krzysztof Stępniewski
			Zniczek		2014-12-08		Krzysztof Stępniewski
			Słonka		2014-12-01		Krzysztof Stępniewski
			Pełzacz leśny		2014-11-24		Krzysztof Stępniewski
			Kruk		2014-11-17		Krzysztof Stępniewski
			Świergotek drzewny		2014-11-10		Krzysztof Stępniewski
			Trzmielojad		2014-10-06		Krzysztof Stępniewski
			Grzywacz		2014-09-22		Katarzyna Rosińska
			Przepiórka		2014-09-15		Katarzyna Rosińska
			Zięba		2014-09-08		Michał Redlisiak
			Zimorodek		2014-09-01		Michał Redlisiak
			Ortolan		2014-08-25		Krzysztof Stępniewski
			Uszatka		2014-08-18		Justyna Szulc
			Sikora uboga		2014-08-11		Krzysztof Stępniewski
			Trznadel		2014-08-04		Krzysztof Stępniewski
			Puszczyk		2014-07-28		Justyna Szulc
			Modraszka		2014-07-21		Jarosław Nowakowski
			Łozówka		2014-07-14		Krzysztof Stępniewski
			Płomykówka		2014-07-07		Justyna Szulc
			Świstunka leśna		2014-06-30		Krzysztof Stępniewski
			Bogatka		2014-06-23		Jarosław Nowakowski
			Gąsiorek		2014-06-16		Katarzyna Stępniewska