Ptak tygodnia

Trzmielojad (Pernis apivorus)

Ten spory ptak szponiasty bardzo przypomina myszołowa, z którym nie jest bliżej spokrewniony. Krążącego trzmielojada można odróżnić od myszołowa po drobnych różnicach w sylwetce i rysunku na spodzie skrzydeł i ogona. Z bliska, u osobnika trzymanego w ręce, zwracają uwagę wąskie otwory nosowe i niewielkie łuskowate pióra u nasady dzioba. Cechy te są przystosowaniem do niezwykłego, jak na tak dużego drapieżnika, pożywienia. Trzmielojad bowiem, jak sama nazwa wskazuje, jest przede wszystkim owadożerny. Jego głównym pokarmem są larwy kolonijnych błonkówek (trzmieli, os), których gniazda wykopuje z ziemi mocnymi szponami. Łuskowate pióra i wąskie nozdrza chronią go przed użądleniami rozwścieczonych owadów, których gniazdo plądruje. W mniejszym stopniu odżywia się drobnymi kręgowcami (płazami, gadami, pisklętami).

Gatunek ten nielicznie gniazduje w całej Polsce, nieco liczniej występując na wschodzie kraju. Jako wybitny owadożerca jest również obligatoryjnym migrantem. Zimowiska trzmielojada znajdują się w subsaharyjskiej Afryce i sięgają na południe aż po RPA. Z Polski odlatuje dość wcześnie, przed końcem września, a powraca dopiero w drugiej połowie kwietnia i w maju. Ptaki w drugim kalendarzowym roku życia pozostają na zimowiskach i przylatują na lęgi dopiero w trzecim roku. Migracja trzmielojadów przez rejon Morza Śródziemnego i Bliski Wschód jest masowa, wędrują tamtędy setki tysięcy tych ptaków. U nas na mniejszą skalę ich koncentracje można obserwować późną wiosną na Mierzei Helskiej i Wiślanej, gdzie niekiedy w ciągu godziny przelatuje kilkadziesiąt osobników.

Chociaż trasy wędrówek trzmielojadów wiodą przez tereny, na których działa Akcja Bałtycka, gatunek ten bardzo rzadko jest przez nas chwytany. W ciągu 50 lat badań Akcji zaobrączkowano trzmielojada zaledwie siedem razy. Dwa stwierdzenia pochodzą z maja na Helu (2003 i 2013 rok), a pięć z września – w 1992 na Kopaniu oraz w 2006 (2 os.), 2010 i ostatnio 2014 na Mierzei Wiślanej.

Krzysztof Stępniewski

Poprzednie „Ptaki tygodnia”:

			Gatunek ↑		Data		Autor
			Przerwa jesienna		2015-08-03
			Biegus zmienny		2015-07-27		Krzysztof Stępniewski
			Kukułka		2015-07-20		Krzysztof Stępniewski
			Dymówka		2015-07-13		Krzysztof Stępniewski
			Zaganiacz		2015-07-06		Michał Redlisiak
			Białorzytka		2015-06-29		Michał Redlisiak
			Trzciniak		2015-06-22		Krzysztof Stępniewski
			Krętogłów		2015-06-15		Krzysztof Stępniewski
			Strumieniówka		2015-06-08		Krzysztof Stępniewski
			Cierniówka		2015-06-01		Krzysztof Stępniewski
			Przerwa wiosenna		2015-03-30
			Kopciuszek		2015-03-23		Krzysztof Stępniewski
			Włochatka		2015-03-16		Krzysztof Stępniewski
			Droździk		2015-03-09		Michał Redlisiak
			Kowalik		2015-03-02		Krzysztof Stępniewski
			Kuropatwa		2015-02-23		Krzysztof Stępniewski
			Kwiczoł		2015-02-16		Michał Redlisiak
			Jemiołuszka		2015-02-09		Krzysztof Stępniewski
			Czeczotka		2015-02-02		Krzysztof Stępniewski
			Jastrząb		2015-01-26		Krzysztof Stępniewski
			Dzwoniec		2015-01-19		Krzysztof Stępniewski
			Świstunka złotawa		2015-01-12		Krzysztof Stępniewski
			Czubatka		2015-01-05		Krzysztof Stępniewski
			Myszołów		2014-12-29		Krzysztof Stępniewski
			Muchołówka szara		2014-12-22		Krzysztof Stępniewski
			Dzięcioł czarny		2014-12-15		Krzysztof Stępniewski
			Zniczek		2014-12-08		Krzysztof Stępniewski
			Słonka		2014-12-01		Krzysztof Stępniewski
			Pełzacz leśny		2014-11-24		Krzysztof Stępniewski
			Kruk		2014-11-17		Krzysztof Stępniewski
			Świergotek drzewny		2014-11-10		Krzysztof Stępniewski
			Trzmielojad		2014-10-06		Krzysztof Stępniewski
			Grzywacz		2014-09-22		Katarzyna Rosińska
			Przepiórka		2014-09-15		Katarzyna Rosińska
			Zięba		2014-09-08		Michał Redlisiak
			Zimorodek		2014-09-01		Michał Redlisiak
			Ortolan		2014-08-25		Krzysztof Stępniewski
			Uszatka		2014-08-18		Justyna Szulc
			Sikora uboga		2014-08-11		Krzysztof Stępniewski
			Trznadel		2014-08-04		Krzysztof Stępniewski
			Puszczyk		2014-07-28		Justyna Szulc
			Modraszka		2014-07-21		Jarosław Nowakowski
			Łozówka		2014-07-14		Krzysztof Stępniewski
			Płomykówka		2014-07-07		Justyna Szulc
			Świstunka leśna		2014-06-30		Krzysztof Stępniewski
			Bogatka		2014-06-23		Jarosław Nowakowski
			Gąsiorek		2014-06-16		Katarzyna Stępniewska