Ptak tygodnia

Kopciuszek (Phoenicurus ochruros)

Tego ptaka o baśniowej nazwie zna na pewno każdy, komu przydarzyło się wiosną wędrować o świcie przez miasto lub wieś. Mały ciemny ptaszek, siedzący na szczycie dachu lub antenie telewizyjnej i wyśpiewujący piosenkę o czterech motywach: seria gwizdów-pauza-suchy chrzęst-seria gwizdów – to właśnie kopciuszek. Samiec tego gatunku jest szaro-czarny, z białą wstawką na skrzydle. Samica przypomina samicę spokrewnionej z kopciuszkiem pleszki, ale jest bardziej szara. Ptaki obu płci mają charakterystyczny rudy ogon, którym nieustannie kiwają.

Pierwotnym siedliskiem kopciuszka są skały i rumowiska głazów – do dzisiaj można go spotkać w skalistych rejonach Karpat, Sudetów i Jury Krakowsko-Częstochowskiej. W XIX wieku, wraz z postępującą urbanizacją Polski, gatunek ten rozprzestrzenił się na niż, zajmując w osiedlach ludzkich siedliska przypominające macierzyste skały – budynki, tereny przemysłowe, place budowy itp. Obecnie występuje w miastach i wioskach na terenie całego kraju. Gniazda zakłada we wnękach i szczelinach murów, pod dachówkami, na strychach oraz w odpowiednich skrzynkach lęgowych. Kopciuszki odlatują z Polski od września do listopada na zimowiska położone w zachodniej Europie, w basenie Morza Śródziemnego i na Bliskim Wschodzie; wiosną przylatują w marcu i kwietniu. Niektóre osobniki zimują również w naszym kraju.

Na Akcji Bałtyckiej kopciuszek chwytany jest regularnie, ale nielicznie, zazwyczaj w liczbie kilku osobników w sezonie (maksymalnie 12). Wiosną najczęściej jest stwierdzany w pierwszej połowie kwietnia, a jesienią w pierwszej połowie października. Dotychczas Akcja zaobrączkowała 468 kopciuszków (61. miejsce na liście). W bazie danych mamy tylko jednego osobnika z zagraniczną obrączką – ptak z Hiszpanii został schwytany wiosną 2013 r. na Bukowie. Z kolei trzy kopciuszki obrączkowane na Akcji były później stwierdzane za granicą – jeden w Czechach, jeden w Grecji i jeden na Cyprze.

Krzysztof Stępniewski

Poprzednie „Ptaki tygodnia”:

			Gatunek ↑		Data		Autor
			Przerwa jesienna		2015-08-03
			Biegus zmienny		2015-07-27		Krzysztof Stępniewski
			Kukułka		2015-07-20		Krzysztof Stępniewski
			Dymówka		2015-07-13		Krzysztof Stępniewski
			Zaganiacz		2015-07-06		Michał Redlisiak
			Białorzytka		2015-06-29		Michał Redlisiak
			Trzciniak		2015-06-22		Krzysztof Stępniewski
			Krętogłów		2015-06-15		Krzysztof Stępniewski
			Strumieniówka		2015-06-08		Krzysztof Stępniewski
			Cierniówka		2015-06-01		Krzysztof Stępniewski
			Przerwa wiosenna		2015-03-30
			Kopciuszek		2015-03-23		Krzysztof Stępniewski
			Włochatka		2015-03-16		Krzysztof Stępniewski
			Droździk		2015-03-09		Michał Redlisiak
			Kowalik		2015-03-02		Krzysztof Stępniewski
			Kuropatwa		2015-02-23		Krzysztof Stępniewski
			Kwiczoł		2015-02-16		Michał Redlisiak
			Jemiołuszka		2015-02-09		Krzysztof Stępniewski
			Czeczotka		2015-02-02		Krzysztof Stępniewski
			Jastrząb		2015-01-26		Krzysztof Stępniewski
			Dzwoniec		2015-01-19		Krzysztof Stępniewski
			Świstunka złotawa		2015-01-12		Krzysztof Stępniewski
			Czubatka		2015-01-05		Krzysztof Stępniewski
			Myszołów		2014-12-29		Krzysztof Stępniewski
			Muchołówka szara		2014-12-22		Krzysztof Stępniewski
			Dzięcioł czarny		2014-12-15		Krzysztof Stępniewski
			Zniczek		2014-12-08		Krzysztof Stępniewski
			Słonka		2014-12-01		Krzysztof Stępniewski
			Pełzacz leśny		2014-11-24		Krzysztof Stępniewski
			Kruk		2014-11-17		Krzysztof Stępniewski
			Świergotek drzewny		2014-11-10		Krzysztof Stępniewski
			Trzmielojad		2014-10-06		Krzysztof Stępniewski
			Grzywacz		2014-09-22		Katarzyna Rosińska
			Przepiórka		2014-09-15		Katarzyna Rosińska
			Zięba		2014-09-08		Michał Redlisiak
			Zimorodek		2014-09-01		Michał Redlisiak
			Ortolan		2014-08-25		Krzysztof Stępniewski
			Uszatka		2014-08-18		Justyna Szulc
			Sikora uboga		2014-08-11		Krzysztof Stępniewski
			Trznadel		2014-08-04		Krzysztof Stępniewski
			Puszczyk		2014-07-28		Justyna Szulc
			Modraszka		2014-07-21		Jarosław Nowakowski
			Łozówka		2014-07-14		Krzysztof Stępniewski
			Płomykówka		2014-07-07		Justyna Szulc
			Świstunka leśna		2014-06-30		Krzysztof Stępniewski
			Bogatka		2014-06-23		Jarosław Nowakowski
			Gąsiorek		2014-06-16		Katarzyna Stępniewska