Ptak tygodnia

Cierniówka (Sylvia communis)

Pokrzewkę tę obrączkarze często nazywają „komunistką”. Nie ma ona oczywiście nic wspólnego z tym złowrogim reżimem – przydomek swój zawdzięcza natomiast łacińskiej nazwie gatunkowej: „communis” oznacza „zwykły, powszechny”. Rzeczywiście, cierniówka występuje pospolicie w całej Polsce, zamieszkując różnego typu otwarte krajobrazy – pola, łąki, zadrzewienia i zakrzaczenia śródpolne, miedze, skraje lasów, ogródki działkowe i obrzeża zabudowań. Gniazda zakłada nisko nad ziemią, we wnętrzu krzewu; może też gniazdować w wysokich bylinach lub rzepaku. Od maja do lipca samce cierniówek wyśpiewują z wierzchołka krzaków lub w krótkim locie tokowym wesołą, zgrzytliwą piosenkę – najłatwiej je wtedy zaobserwować. Od podobnej piegży można je odróżnić m.in. po rdzawych obrzeżeniach piór na skrzydle i cielistych nogach.

Cierniówka jest migrantem dalekodystansowym. W Polsce pojawia się w połowie kwietnia, a odlatuje w sierpniu i wrześniu. Jej zimowiska znajdują się w Afryce na południe od Sahary, począwszy od strefy Sahelu aż po RPA. Właśnie na przykładzie tego gatunku ornitolodzy uświadomili sobie ogromny wpływ warunków panujących na zimowiskach na populacje gniazdujące w Europie – po katastrofalnych suszach, jakie nawiedziły rejon Sahelu pod koniec lat 60., liczebność cierniówek w zachodniej Europie spadła nawet o 70%. W Polsce takiego spadku wówczas nie zauważono – najprawdopodobniej nasze cierniówki zimują w rejonach położonych bardziej na wschód.

Na Akcji Bałtyckiej cierniówka jest gatunkiem chwytanym regularnie, mniej licznie jednak niż jej krewniaczki: kapturka, gajówka i piegża. Z liczbą niespełna 2500 zaobrączkowanych osobników plasuje się na ogólnej liście na 35. miejscu. Wiosną pierwsze osobniki pojawiają się w ostatniej dekadzie kwietnia, a przelot kulminuje w drugiej dekadzie maja. Z kolei jesienią najwięcej cierniówek jest chwytanych w sierpniu; we wrześniu przelot wygasa, a ostatni maruderzy są wyjątkowo stwierdzani na początku października. Niestety, mimo odbywania przez ten gatunek tak dalekich podróży, nie mamy w naszej bazie jak dotąd żadnej wiadomości zagranicznej z cierniówki.

Krzysztof Stępniewski

Poprzednie „Ptaki tygodnia”:

			Gatunek ↑		Data		Autor
			Przerwa jesienna		2015-08-03
			Biegus zmienny		2015-07-27		Krzysztof Stępniewski
			Kukułka		2015-07-20		Krzysztof Stępniewski
			Dymówka		2015-07-13		Krzysztof Stępniewski
			Zaganiacz		2015-07-06		Michał Redlisiak
			Białorzytka		2015-06-29		Michał Redlisiak
			Trzciniak		2015-06-22		Krzysztof Stępniewski
			Krętogłów		2015-06-15		Krzysztof Stępniewski
			Strumieniówka		2015-06-08		Krzysztof Stępniewski
			Cierniówka		2015-06-01		Krzysztof Stępniewski
			Przerwa wiosenna		2015-03-30
			Kopciuszek		2015-03-23		Krzysztof Stępniewski
			Włochatka		2015-03-16		Krzysztof Stępniewski
			Droździk		2015-03-09		Michał Redlisiak
			Kowalik		2015-03-02		Krzysztof Stępniewski
			Kuropatwa		2015-02-23		Krzysztof Stępniewski
			Kwiczoł		2015-02-16		Michał Redlisiak
			Jemiołuszka		2015-02-09		Krzysztof Stępniewski
			Czeczotka		2015-02-02		Krzysztof Stępniewski
			Jastrząb		2015-01-26		Krzysztof Stępniewski
			Dzwoniec		2015-01-19		Krzysztof Stępniewski
			Świstunka złotawa		2015-01-12		Krzysztof Stępniewski
			Czubatka		2015-01-05		Krzysztof Stępniewski
			Myszołów		2014-12-29		Krzysztof Stępniewski
			Muchołówka szara		2014-12-22		Krzysztof Stępniewski
			Dzięcioł czarny		2014-12-15		Krzysztof Stępniewski
			Zniczek		2014-12-08		Krzysztof Stępniewski
			Słonka		2014-12-01		Krzysztof Stępniewski
			Pełzacz leśny		2014-11-24		Krzysztof Stępniewski
			Kruk		2014-11-17		Krzysztof Stępniewski
			Świergotek drzewny		2014-11-10		Krzysztof Stępniewski
			Trzmielojad		2014-10-06		Krzysztof Stępniewski
			Grzywacz		2014-09-22		Katarzyna Rosińska
			Przepiórka		2014-09-15		Katarzyna Rosińska
			Zięba		2014-09-08		Michał Redlisiak
			Zimorodek		2014-09-01		Michał Redlisiak
			Ortolan		2014-08-25		Krzysztof Stępniewski
			Uszatka		2014-08-18		Justyna Szulc
			Sikora uboga		2014-08-11		Krzysztof Stępniewski
			Trznadel		2014-08-04		Krzysztof Stępniewski
			Puszczyk		2014-07-28		Justyna Szulc
			Modraszka		2014-07-21		Jarosław Nowakowski
			Łozówka		2014-07-14		Krzysztof Stępniewski
			Płomykówka		2014-07-07		Justyna Szulc
			Świstunka leśna		2014-06-30		Krzysztof Stępniewski
			Bogatka		2014-06-23		Jarosław Nowakowski
			Gąsiorek		2014-06-16		Katarzyna Stępniewska