Jesień 2021 już dawno przeszła w zimę 2021/22, która – przynajmniej na Pomorzu – bardziej przypomina przedłużone przedwiośnie. Ptaki wygrzewają się jeszcze w ciepłych krajach, choć wśród części z tych, które zimują na kontynencie europejskim, powoli widać „ruch w interesie”. A my wracamy do zakończonego sezonu jesiennego Akcji Bałtyckiej, by podsumować jego wyniki – a jest co podsumowywać, bo na AB działo się wtedy naprawdę sporo. Na początek – całkowite liczby zaobrączkowanych ptaków i pięć najliczniejszych gatunków na obu obozach:

Bukowo
9733 osobników z 80 gatunków
1. Rudzik – 2494
2. Bogatka – 1647
3. Mysikrólik – 1079
4. Kos – 667
5. Trzcinniczek – 658

Mierzeja Wiślana
14426 osobników z 89 gatunków
1. Bogatka – 3892
2. Rudzik – 2334
3. Modraszka – 1758
4. Mysikrólik – 1166
5. Raniuszek – 1154

Rzut oka na wykresy pozwala zauważyć, że miniona jesień zerwała z obowiązującą w ostatniej dekadzie regułą: po roku „tłustym” – 2-3 lata „chude”. Tym razem wystarczył jeden „chudszy” sezon w ubiegłym roku, po czym w 2021 krzywa dynamiki znów wystrzeliła w górę. Zarówno na Bukowie, jak i na Mierzei, wynik zeszłej jesieni jest trzecim w historii obecnej lokalizacji tych stacji (Dąbkowic i Siekierek). Do tego dochodzą imponujące listy gatunkowe z wieloma prawdziwymi rarytasami. Słowem – naprawdę dobry sezon!

Na Bukowie podium zajęła Wielka Trójka AB z dobrym wynikiem rudzika. Doczekaliśmy się też, po raz pierwszy od 2018 r., wyraźniejszego przelotu bogatki – pod koniec października na Bukowo dotarła fala sikor z Mierzei, co potwierdziło kilka mierzejowych obrączek. Szczególną uwagę warto zwrócić na liczby kosa i trzcinniczka. Wynik kosa jest rekordem a historii AB – nigdy nie zaobrączkowaliśmy tylu w jednym sezonie. Z kolei trzcinniczek osiągnął najwyższy wynik w historii stacji Bukowo-Kopań (nie licząc kilkuletniego desantu w trzcinowisku nad jeziorem Kopań). Stosunkowo dużo było też kapturek (589) i pierwiosnków (181). Również wśród mniej licznie obrączkowanych gatunków odnotowaliśmy kilka spektakularnych wyników. Gatunki związane z trzcinami odrobiły z nawiązką słabą jesień 2020 – poza trzcinniczkiem było dużo trzciniaków (52 – najwięcej w historii Bukowa) i rokitniczek (49). Bardzo dobry sezon miał także zniczek – 60 zaobrączkowanych osobników to najwyższy wynik jesienią na AB. Zabrakło z kolei piecuszków (zaledwie 100, mniej niż 50% średniej wieloletniej), nie był to też rok raniuszka (tylko 61). Wielkim sukcesem zakończyły się nocne obchody do powiększonego zestawu drapolówek – ich rezultat to aż 43 uszatki, 13 słonek i 5 lelków. Wynika z tego, że mierzeja jeziora Bukowo jest ważnym korytarzem wędrówkowym dla sów i innych nocnych ptaków.

Na Mierzei z kolei tradycyjnie dominowała bogatka, jednak dało się zauważyć pewną modyfikację tej tradycji. W poprzednich dwóch sezonach z wyższą liczbą ptaków, w 2011 i 2019, bogatka stanowiła odpowiednio 79% i 59% wszystkich zaobrączkowanych ptaków. W tym roku – zaledwie 27%. Bogatki podzieliły się zatem tortem z kolejnymi gatunkami na liście, które radziły sobie bardzo dobrze – wyniki rudzika, modraszki i raniuszka były najwyższe w historii lokalizacji stacji w Siekierkach. Ciekawe, że o ile w 2018 i 2019 raniuszki dużo liczniej przelatywały przez Bukowo, to w 2021 łapały się niemal wyłącznie na Mierzei. Analogicznie do kosa na Bukowie, na Mierzei swój akcyjny rekord wszech czasów pobił czyż – zaobrączkowaliśmy 421 osobników. Wiele innych gatunków pojawiło się tej jesieni na Mierzei w liczbach znacznie powyżej średniej – warto tu wspomnieć wąsatkę (385 os. – drugi wynik w historii AB), strzyżka (123 os. – rekord Mierzei) oraz pleszkę i muchołówkę szarą (197 i 115 os.), które tak licznie Akcja oglądała ostatnio na początku lat 70. XX w. Ustawione w trzcinowisku drapolówki i sieci siewkowe zaowocowały m.in. 30 uszatkami i 3 uszatkami błotnymi (nowy sowi rekord Mierzei), a także 28 kszykami i 26 bekasikami (drugie wyniki tych gatunków w historii AB).

Długie listy gatunków zawsze wiążą się z wieloma faunistycznymi ciekawostkami. Nie inaczej było tej jesieni. Wykaz najciekawszych gatunków z Bukowa obejmuje trzmielojada, sóweczkę, dwie pliszki górskie i drozda obrożnego. Z kolei na Mierzei odnotowaliśmy kobuza, dwie lerki, muchołówkę białoszyją i dawno niewidzianego na AB skowronka (ostatni raz w 2009 na Kopaniu). Bez wątpienia najbardziej spektakularnym stwierdzeniem minionego sezonu była dopiero trzecia dla Polski (a druga dla Akcji) świstunka północna z Bukowa. Na Bukowo zawitał też pierwszy dla Dąbkowic trznadel czubaty (22. dla AB). Na Mierzei za to ptasie niespodzianki wypadały podwójnie: najpierw złapały się naraz dwa dubelty (6. i 7. w historii Akcji), a potem jednego dnia (18.10) zaobrączkowano dwa komisy: 9. dla Akcji świstunkę brunatną i 8. modraczka. To już czwarta pod rząd jesień z modraczkiem na Akcji – oby tak dalej :).

Aż 112 wiadomości zagranicznych odnotowaliśmy na obu obozach w minionym sezonie – to także jeden z najwyższych wyników w historii Akcji. Najwięcej było sikor i raniuszków z Rosji, Litwy, Łotwy i Estonii – taki skład zagranicznych obrączek jest typowy dla sezonu jesiennego, gdy masy ptaków podążają z północno-wschodniej Europy wzdłuż wybrzeża Bałtyku. Z ciekawszych wiadomości warto wymienić rudzika i pokrzywnicę z Hiszpanii (oba na Bukowie), fińskiego krogulca na Bukowie oraz ziębę i szpaka z Litwy na Mierzei (wiadomości z tych gatunków zdarzają się na AB dosyć rzadko).

W pracach terenowych na naszych obozach uczestniczyły jesienią łącznie 132 osoby, co oznacza wzrost w porównaniu z poprzednią pandemiczna jesienią 2020. Cieszymy się, że badania udało się szczęśliwie zakończyć przed rozpętaniem się czwartej fali pandemii. Rekordzistami w długości pobytu zostali: Maciej Wayda (83 dni), Agata Pinszke (59 dni), Joanna Chmielewska (54 dni), Anna Woźnicka (53 dni) i Magda Remisiewicz (42 dni). Oczywiście, wszystkim bez wyjątku uczestnikom akcyjnych obozów z całego serca dziękujemy za trud i wysiłek włożony w to, by Akcja mogła trwać. A przed nami, coraz bliżej – wiosna 2022. Już niebawem ogłosimy nabór na wiosenne obozy – zapraszamy!